|
Baitang : 12
Markahan : Una Panahong Igugugol :
Ikalawang Linggo |
Subukin
Panuto: PAGTUKOY SA GAMIT AT URI NG PAGSULAT:
Tukuyin ang gamit at uri ng pagsulat sa mga katanungan.Piliin ang titik ng
tamang sagot.
A. Gamit o
Pangangailangan sa Pagsulat
|
A.Wika B.Paksa C.Layunin D.Pamamaraan ng Pagsulat E.Kasanayang Pampag-iisip F.Kaalaman sa wastong pamamaraan ng
pagsulat G.Kasanayan
sa Paghabi ng Buong Sulatin
|
______1. Ito ay magsisilbing giya sa paghabi ng mga datos o
nilalaman ng iyong isusulat. Kailangang
matiyak na matutugunan ng iyong
isusulat ang motibo ng pagsusulat nang sa gayon ay maganap
nito ang iyong pakay sa katauhan ng mga mambabasa .
______2. Tumutukoy ito sa kakayahang
mailatag ang mga kaisipan at impormasyon sa isang maayos , organisado ,obhetibo
at at masining na pamamaraan mula panimula ng akda o komposisyon hanggang sa
wakas nito.
______3. Mahalagang magkaroon nito ang isusulat. Ito ay magsisilbing pangkalahatang iikutan ng mga ideyang dapat
mapaloob sa akda. Ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman sa paksang isusulat ay napakahalaga upang maging malaman,
makabuluhan, at wasto ang mga datos na
ilalagay sa akda o komposisyong susulatin.
_______4. Sa pagsulat ,dapat taglayin ng manunulat
ang kakayahang mag-analisa o magsuri ng mga datos na mahalaga o hindi gaanong
nahalaga ,o maging ng mga impormasyong dapat isama sa akdang
isusulat.
_______5. Ito ay magsisilbing behikulo ito upang
maisatitik ang mga kaalaman,kaisipan, damdamin, karanasan, impormasyon, at iba
pang nais ilahad ng isang taong nais sumulat.
B. Uri ng Pagsulat
|
A. Malikhain B.
Teknikal C. Propesyonal D.Dyornalistik E.
Reperensyal F. Akademiko |
_______6.Isa itong
intelektwal na pagsulat . Ang gawaing ito ay nakakatulong sa pagpapataas
ng kaalaman ng isang indibidwal sa iba’t ibang larangan. Ayong kay Carmelita
Alejo et.al. Layunin nitong ipakita ang resulta sa pagsisiyasat o ng isang ginawang pananaliksik.
_______7.Layunin nitong maghatid ng aliw,makapukaw
ng damdamin at makaantig sa imahinasyon at isipan ng mga mambabasa. Mabibilang sa uring ito ang maikling kwento ,
dula, tula, malikhaing sanaysay, gayundin ang mga komiks ,iskrip ng teleserye
,kalyeserye, musika ,pelikula at iba pa.
_______8.Sulating may kinalaman sa isang tiyak na
larangang natutuhan sa akademya o
paaralan. Sulatin ito hinggil sa napiling propesyon o bokasyon ng isang
tao.
_______9.Layunin nitong pag-aralan ang isang
proyekto o kaya naman bumuo ng isang
pag-aaral na kailangang para lutasin ang isang problema o suliranin sa isang
tiyak na disiplina o larangan .
______10.Layunin ng sulating ito na
bigyang-pagkilala ang mga pinagkunang kaalaman o impormasyon sa paggawa ng
konseptong papel, tesis, at disertasyon at mairekomenda sa iba ang mga sangguniang maaaring
mapagkunan ng mayamang kaalaman hinggil sa isang tiyak na paksa.
Balikan
Panuto:
URI NG PAGLALARAWAN :Basahin
ang mga tekstong nakalahad sa ibaba.
Suriin ang katangian at kalikasan ng mga ito at isulat sa linya kung ang paglalarawan ay subhetibo
o obhetibo. Maglahad
din ng isang pangungusap na magpapaliwanag sa iyong isinagot.
Ang pagsulat ng paglalarawan ay
maaaring maging subhetibo o obhetibo.
Subhetibo ang paglalarawan kung ang
manunulat ay maglalarawan ng napakalinaw
at halos madama na ng mambabasa subalit ang paglalarawan ay nakabatay lamang sa
kanyang mayamang imahinasyon at hindi nakabatay sa isang katotohanan sa totoong
buhay.
Obhetibo naman ang paglalarawan
kung ito’y may pinagbatayang katotohanan. Halimbawa, kung ang lugar na
inilarawan ng isang manunulat ay isa sa magagandang lugar sa bansa na kilala
rin ng kanyang mga mambabasa, gagamit parin siya ng sarili niyang mga salitang
maglalarawan sa lugar subalit hindi siya maaaring maglagay ng mga detalyeng
hindi taglay ng kanyang paksa.
Panuto:
Basahin ang mga tekstong
nakalahad sa ibaba. Suriin ang katangian at kalikasan ng mga ito at saka isulat
sa linya kung ang paglalarawan ay subhetibo o obhetibo.
Maglahad ng isang pangungusap na
magpapaliwanag sa iyong isinagot.
__________ 1. Ang perpektong kono ng
Bulkang Mayon ay isang tanawing binabalik-balikan ng mga turistang nagmumula pa
sa iba’t ibang panig ng bansa at ng mundo. Itinuturing itong pinaka-aktibong
bulkan sa bansa dahil sa humigit kumulang limampung beses na pagsabog nito sa
nagdaang apat na raang taon. Mapanira at kasindak-sindak ang mga naging
pagsabog nito subalit sa mga panahong panatag ang bulkan ay isang balani ang
kagandahan nitong nakatunghay sa Kabikulan.
Paliwanag:________________________________________________________________
_____ 2. Ang bawat pagkaway niya ay tinutumbasan ng nakabibinging pagtili ngkanyang mga tagahanga. Walang hindi naakit sa malalim niyang biloy naagad lumilitaw kapag ang kanyang maamong mukha ay binubukalan ngmatatamis na ngiti. Sinasabi ng mga nakakikilala sa kanyang hindi lang siya basta gwapo sapagkat mabuti rin daw ang kanyang kalooban opagkatao. Siya si Alden Richards, ay isang personalidad ng sikat na sikatna parehang binansagang “Aldub” na kumukompleto sa pananghalian ngmarami.
Paliwanag:_______________________________________________________________________
__________ 3.Naiwan sa balikat ni Andres
ang responsibilidad sa mga nakakabatang kapatid na sina Ciriaco, Procopio,
Espiridiona, Troadio, at Maxima.
Nagtinda siya ng bastong yari sa yantok gayundin ng makukulay na
abanikong papel na siya mismo ang gumawa. Dahil sa maganda niyang sulat kamay
at likas na pagkamalikhain, gumawa rin siya ng mga poster para sa mga bahay-kalakal
sa kanyang nalalabing oras. Hindi nagtagal at siya’y nagtarabaho bilang bilang
mensahero ng Fleming and Company. Dito’y nagpakita siya ng kasipagan,
karapatan, at dedikasyon sa gawain hanggang sa siya’y ma-promote bilang ahente ng kompanya.
Tuklasin
Mga Gamit at Pangangailangan sa Pagsulat
Masasabing ang pagsulat ay
isang talento dahil hindi lahat ng tao ay may kakayahang lumikha ng isang
makabuluhang akda o komposisyon. Kaya naman upang makabuo tayo ng isang magandang
sulatin ay kailangang mapukaw ang ating interes. Kailangan nating mabatid ang
mga dapat tandaan sa pagsusulat partikular ng akademikong pagsulat. Narito ang
mga iilan:
1. Wika-
Nagsisilbing behikulo para maisatitik ang mga kaisipan, kaalaman, damdamin,
karanasan, impormasyon, at iba pang nais ipabatid ng taong nais sumulat. Dapat
matiyak kung anong uri ng wika ang gagamitin upang madaling maunawaan sa uri ng
taong babasa ng akda. Nararapat magamit ang wika sa malinaw, masining, tiyak,
at payak na paraan.
2. Paksa- Ang pagkakaroon ng isang tiyak at
maganda na tema ng isusulat ay isang magandang simula dahil dito iikut ang
buong sulatin. Kailangan na magkaroon ng sapat na kaalaman sa paksang isusulat
upang maging makabuluhan, at wasto ang mga datos na ilalagay sa akda o
komposisyong susulatin.
3. Layunin- Ang layunin ang magsisilbing gabay sa
paghabi ng mga datos o nilalaman ng iyong isusulat.
4.Pamaraan ng Pagsulat- May limang paraan ng pagsulat upang
mailahad ang kaalaman at kaisipan ng manunulat batay na rin sa layunin o pakay
sa pagsusulat.
a.
|
|
b.
Paraang
Ekspresibo- Ang manunulat ay naglalayong magbahagi ng
sariling opinyon, paniniwala, ideya, obserbasyon, at kaalaman hingil sa isang
tiyak na paksa batay sa kanyang sariling karanasan o pag-aaral.
c. Pamaraang Naratibo-
Ang pangunahing layunin nito ay magkuwento o magsalaysay ng mga
pangyayari batay sa magkakaugnay at tiyak na pagkakasunod-sunod.
d. Pamaraang Deskriptibo- Ang pangunahing pakay ng pagsulat ay
maglarawan ng katangian, anyo, hugis ng mga bagay o pangyayari batay sa mga
nakikita, naririnig, natunghayan, naranasan at nasaksihan.I to’y maaaring
obhitibo at subhetibo.
e. Pamaraang Argumentatibo- Naglalayong manghikayat o mangumbinsi
sa mga mambabasa. Madalas ito ay naglalahad ng mga isyu ng argumentong dapat
pagtalunan o pag-usapan.
5.
Kasanayang Pampag-iisip- Taglay
ng manunulat ang kakayahang mag-analisa upang masuri ang mga datos na mahalaga
o hindi na impormasyon na ilalapat sa pagsulat.
Kailangang makatuwiran ang paghahatol upang makabuo ng malinaw at
mabisang pagpapaliwanag at maging obhetibo sa sulating ilalahad.
6. Kaalaman sa Wastong Pamamaraan ng
Pagsulat- Dapat ding
isaalang-alang sa pagsulat ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman sa wika at
retorika partikular sa wastong paggamit ng malaki at maliit na titik, wastong
pagbaybay, paggamit ng batas, pagbuo ng talata, at masining at obhetibong
paghabi ng mga kaisipan upang makabuo ng isang mahusay na sulatin.
7. Kasanayan sa Paghahabi ng Buong
Sulatin- Ito ay
tumutukoy sa kakayahang mailatag ang mga kaisipan at impormasyon mula sa
panimula hanggang sa wakas na maayos, organisado, obhetibo, at masining na
pamamaraan ang isang komposisyon.
Uri ng Pagsulat
1. Teknikal na Pagsulat – Layunin nitong pag-aralan ang isang proyekto o
kaya naman bumuo ng isang pag-aaral na kailangang para lutasin ang isang
problema o suliranin sa isang tiyak na disiplina o larangan . Isang praktikal
na komunikasyong ginagamit sa pangangalakal at ng mga propesyonal na tao upang
maihatid ang teknikal na impormasyon sa iba’t ibang uri ng mambabasa.
Karaniwang nagtataglay ito ng mga paksang teknikal. Halimbawa: Feasibility
Study ,manwal, Proyekto sa pag-aayos ng
kompyuter, at iba pa.
2. Reperensyal na Pagsulat – Layunin ng sulating
ito na bigyang-pagkilala ang mga pinagkunang kaalaman o impormasyon sa paggawa
ng konseptong papel, tesis, at disertasyon at mairekomenda sa iba ang mga sangguniang maaaring
mapagkunan ng mayamang kaalaman hinggil sa isang tiyak na paksa.Karaniwang
makikita ito sa huling bahagi ng isinagawang pananaliksik o kaya naman ay
sa kabanatang naglalaman ng Review of Related Literature (RRL) na
pinaghanguan ng mga prinsipyo at batayan upang makapagbalangkas ng mga konsepto
sa pagbuo ng isinagawang pananaliksik.
3. Dyornalistik na Pagsulat – May kinalaman ito sa
mga sulating may kaugnayan sa pamamahayag tulad ng pagsulat ng balita
,editoryal, lathalain,artikulo at iba pa . Ito ay isinusulat ng mga
mamamahayag, journalist, reporter at iba pang bihasa sa pangangalap ng mga
totoo, obhetibo, at makabuluhang mga balita at isyung
nagaganap sa lipunan sa kasalukuyan na kanilang
isinusulat sa mga pahayagan , magasin, o
kaya’y iniuulat sa radyo at telebisyon.
4. Akademikong Pagsulat – Isa itong intelektwal na
pagsulat . Ang gawaing ito ay nakakatulong sa pagpapataas ng kaalaman ng isang
indibidwal sa iba’t ibang larangan. Ayong kay Carmelita Alejo et.al. Layunin
nitong ipakita ang resulta sa pagsisiyasat
o ng isang ginawang pananaliksik.
5. Malikhaing Pagsulat – Layunin nitong maghatid ng
aliw,makapukaw ng damdamin at makaantig sa imahinasyon at isipan ng mga
mambabasa. Mabibilang sa uring ito ang
maikling kwento , dula, tula, malikhaing sanaysay, gayundin ang mga komiks
,iskrip ng teleserye ,kalyeserye, musika ,pelikula at iba pa.
6. Propesyonal na Pagsulat - Sulating may kinalaman sa isang tiyak na larangang natutuhan sa akademya o paaralan. Sulatin ito hinggil sa napiling propesyon o bokasyon ng isang tao. Halimbawa sa guro , pagsulat ng lesson plan , paggawa at pagsusuri ng kurikulum, para sa doctor o nars – paggawa ng medical report , narrative report tungkol sa physical examination sa pasyente at iba pa.
Suriin
Panuto:A. PAGKILALA SA AKDA AT URI NG PAGSULAT: Basahing
mabuti ang inilalahad na akda at sagutin
ang mga katanungan ukol dito.
Ang DoItYourself.com
ay isa sa mga nangungunang website na tumutulong sa mga nais magkumpuni at
magpaganda ng sariling bahay. Ang mga taong ito ay hindi na kumukuha ng mga
ekspertong susuwelduhan. Pinarangalan ang website na ito ng Time Magazine bilang “One of the Top 50
Sites in the World”. Maliban sa napakarami at napakalawak na paksa at iba’t
ibang bagay na matututuhan nila sa site na ito, ay mayroon din itong mga forum
na nagbibigay-daan upang makipag-ugnayan ang mga bumibisita sa web site sa
kapwa nila nagnanais ding gamitin ang website upang matutong magkumpuni at
magpaganda ng sariling bahay. Binibigyan din sila ng pagkakataong humingi ng
payo sa mga eksperto.
Ang site na ito ay sinimulan noong
1995 na naglalayong tumulong sa mga mamimili na makakuha ng mga impormasyon sa
pagkukumpuni ng bahay. Sa kasalukuyan, ang DoItYourself site ay binibisita
bawat buwan ng limang milyong tao mula sa iba’t ibang bansa. Dito nakapupulot
sila ng mga prosidyur kung paano gawin ang mga bagay na kailangan nilang
malaman sa pagkukumpuni. Pinadadali nito ang kanilang buhay dahil sa isang klik
lang ay mababasa at kung minsan ay
mapapanood pa ng mga paraan kung paano gawin ang isang bagay.
1.Anong
uri ng pagsulat ayon sa layunin ang iyong nabasa ? Bakit?______________________________________________________________________________________________________________________.
2. Ano
ang DoItYourself.com at ang
layunin nito?_____________________________________________________________________________________________________________________________________
3.Ano-anong
kabutihang dulot ang nakukuha ng website
na DoItYourself.com?_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4.
Nasusunod ba ang pangangailangang “
kaalaman sa wastong pamamaraan ng pagsulat at kasanayan sa
paghahabi ng buong sulatin” sa binasang akda ?
Patunayan.____________________________________________________________________________________________________________________________
5. Tukuyin ang pangunahing kaisipan sa
akdang binasa sa pamamagitan ng pagsulat nito sa isang buong pangungusap
|
|
Pagyamanin
Panuto: PAGSUSUSULAT AYON SA LAYUNIN: Basahin
ang panuto sa bawat bilang. Sundin
ang bawat isa upang makasulat ng mga halimbawang pamamaraan ng pagsulat ayon sa
layunin.
1. Sa halip na sabihing masaya si Len dahil
nakapasa siya sa board exam ay gawin mong mas mabisang ang paglalarawan sa
damdamin. Bumuo ka ng diyalogo ni Len na nagsasaad ng nararamdaman niya. Isulat
ang diyalogo sa patlang.
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Labis ang pagtatampo ni Ken sa kanyang
ama dahil nakalimutan nito ang kanyang kaarawan. Ilarawan mo ang damdamin ni
Ken sa pamamagitan ng kanyang ginawa na nagpapakita ng labis na pagtatampo.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Walang patid ang pagluha ni Bea dahil sa
pagkabigo ng kanyang unang pag-ibig. May mahal palang iba ang taong
pinakamamahal niya. Gumamit ng tayutay o matatalinghagang pananalita sa
paglalarawan sa damdamin o emosyon ni Bea.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Isaisip
Panuto: PAGPUPUNO NG
PARIRALA SA PAGBUO NG PAHAYAG: Natalakay natin sa Aralin 1 ang tungkol sa layunin at kahalagahan ng pagsulat
. Sa puntong ito, punan ang patlang ng akmang pahayag upang mabuo ang cloze
test. Piliin ang titik ng tamang sagot.
|
A. pinag-iisipan nang
mabuti B. mismong proseso ng pagsulat
. C. dahilang sabay na ginagamit ito
sa pagsulat. D. yugtong pangkognitibo, E. artikulasyon ng mga ideya, |
Ano nga ba ang pagsulat?
Ang pagsulat ay 1._____, konsepto, paniniwala at
nararamdaman na ipinahahayag sa paraang pasulat, limbag at elektroniko (sa
kompyuter). Binubuo ang pagsulat sa dalawang yugto. Una na rito ang
2._____ , ibig sabihin, nasa isip lahat natin ang ating mga isusulat.
Nagkakaroon ng artikulasyon ang mga ideya, paniniwala at iba pa sa dahilang
masusing dumaraan ito sa isipan ng tao na pag-isipan, naisapuso o naunawaan
bago naisulat. Ang ikalawang yugto ay ang 3.______. Nagkakaroon ng hulma at
tiyak na hugis ang mga ideya at konseptong nasa isipan ng tao habang
unti-unting naisusulat ito sa papel. Nagkakaroon ng kaganapan ang yugtong
pangkognitibo sa pagsulat na mismo. Magkakambal ang dalawang yugtong ito sa 4.
______ . Hindi makapagsulat ang isang estudyante ng isang sulating
pananaliksik kung hindi muna niya 5. _______
ang ideya at gagawin. Hindi
niya marerebisa ang naisulat kung hindi niya tuloy-tuloy na pinag-iisipan ang
nabubuong hugis at hulma ng naisulat na papel. Samakatuwid, mula simula
hanggang wakas magkasama ang dalawa, halimbawa, sa pagsulat ng sanaysay at iba
pang akademikong papel.
Isagawa
Pag-aralan ang mga katangian ng Tekstong
Impormatibo:
ü Makatotohanan ang mga datos.
ü May malawak na kaalaman tungkol sa paksa ang
manunulat.
ü Ang kaalaman ay nakaayos nang sunod-sunod at
inilalahad nang buong diwa at may kaisahan.
ü Karaniwang makikita sa mga pahayagan o balita, sa
mga magasin, textbook, at sa mga pangkalahatang sanggunian.
Elemento ng Tekstong Impormatibo:
ü Layunin ng may-akda-Layunin nitong maglahad o magbigay ng impormasyon.
ü Pangunahing Ideya-Ito ay
dagliang inilalahad ang mga pangunahing ideya sa mambabasa. Nagagawa ito sa paglalagay ng pamagat sa bahagi –tinatawag din itong organizational markers
na nakatutulong upang agad makita at malaman ng mambabasa ang pangunahing ideya
ng babasahin.
ü Pantulong na kaisipan-Mahalaga rin ang paglalagay ng mga angkop na
pantulong na kaisipan o mga detalye upang makatulong mabuo sa isipan ng
mambabasa ang pangunahing ideyang nais niyang matanim o maiwan sa kanila.
ü Mga estilo sa pagsulat, kagamitan/sangguniang
magtatampok sa mga bagay na binibigyang-diin Makatutulong sa mga mag-aaral na magkaroon ng mga
malawak na pag-unawa sa binabasang tekstong impormatibo ang paggamit ng mga
estilo o kagamitan/sangguniang magbibigay-diin sa mahahalagang bahagi tulad ng
sumusunod:
Ø Paggamit ng mga nakalarawang representasyon (larawan, guhit, dayagram,tsart, timeline)
Ø Pagbibigay-diin sa mahahalagang salita sa teksto
(pagsulat ng nakadiin, nakahilis, nakapanipi
Ø Pagsulat ng mga sanggunian ( mga aklat, kagamitan
at iba pa)
Panuto: PAGSULAT NG TEKSTO: Batay sa katangian at elemento ng teksto,sa itaas, sumulat
ka isang tekstong impormatibo batay
sa larawan. Sundin ang wastong
pamantayan ng pagsulat nito. Salungguhitan ang pangunahing ideya o paksang
pangungusap, Isulat ito sa bondpaper.
KRAYTIRYA
SA PAGSULAT NG TEKSTO
|
KRAYTIRYA |
Napakahusay 5 puntos |
Mahusay 4 puntos |
Mahusay-husay 3 puntos |
Umuunlad 2 puntos |
KABUUAN 20 puntos |
|
Nilalaman-Kaangkupan ng paksa |
May higit na kaalaman sa paksa at angkop ang
teksto sa pamagat |
May kaalaman sa paksa at angkop ang teksto sa
pamagat |
May kaunting kaalaman at di-gaanong angkop ang
teksto sa pamagat |
Hindi angkop ang teksto sa pamagat |
|
|
Gamit ng Gramatika at Bantas-
Pagkabaybay Pagbabantas |
Wasto lahat ang pagkakabaybay
at pagbabantas ng mga salita sa pangungusap. |
Nakapagsulat ng teksto
ngunit may isa hanggang limang mali sa pagkakabaybay o pagbabantas ng mga
salita sa pangungusap |
Nakapagsulat ng teksto
ngunit may anim hanggang sampung mali sa pagkakabaybay o pagbabantas ng mga
salita sa pangungusap |
Nakapagsulat ng teksto ngunit
may labing isa o higit pang mali sa pagkakabaybay o pagbabantas ng mga salita
sa pangungusap . |
|
|
Organisasyon ng Ideya - Panimula - Katawan - Konklusyon |
Maganda at tama lahat ang
pagkakasunod-sunod ng ideya, may panimula, katawan at konklusyon. |
Tama ang pagkakasunod-sunod ng
ideya may panimula, katawan at konklusyon. |
May kaunting kamalian sa
pagkakasunod-sunod ideya |
Hindi organisado ang mga ideyang
naisulat. |
|
|
Bilang ng mga salita
100-200 na salita |
Nakapagsulat ng tekstong
binubuo ng 500 o higit pang salita |
Nakapagsulat ng tekstong
binubuo ng 400 hanggang 499 na salita |
Nakapagsulat ng tekstong
binubuo ng 300 hanggang 399 na salita |
Nakapagsulat ng tekstong
binubuo ng 200 hanggang 299 na salita
https://teybasilio.blogspot.com/ |
